W porównaniu z wiekiem XVI, pierwsza połowa wieku XVII przyniosła ludności chłopskiej zamieszkującej Starostwo Parczewskie wiele zmian na gorsze. Wiązało się to przede wszystkim z wprowadzeniem renty odrobkowej, zwanej pospolicie pańszczyzną, podstawowym teraz obowiązkiem chłopów na rzecz dworu na miejsce renty czynszowej. Renta ta była dla chłopów bardziej korzystna. Pańszczyzna wiąże się z powstawaniem folwarków. Lustracje z lat 1565 i 1570 wymieniają na naszym terenie 3 folwarki (w Parczewie Uścimowie i Tyśmienicy), ale już lustracja z lat 1659-60, wymienia folwark także w Jedlance. Obowiązek odrabiania pańszczyzny (w wymiarze 6-iu dni) nie był przestrzegana przez starostów parczewskich, a także dzierżawców wsi, którzy ciągle dążyli do jego podniesienia. Często odrabiano pańszczyznę 8 i więcej dniową z gospodarstwa łanowego. Jeszcze gorzej przedstawiała się sytuacja chłopów we wsi Jedlanka gdzie musieli oni odrabiać pańszczyznę 16-o dniową. Na temat ten w liście od króla Jana Kazimierza skierowanym do dzierżawcy czytamy "Ty przeciwko zwyczajom teraźniejszym i powinnościom wszędzie po dzierżawach naszych zachowującym się i dekretami naszymi referendarskimi spisanemi, przyrzeczonych poddanym naszym nowymi wymyślonymi krzywdami trapisz i uciążasz i w niwecz onych obracasz, mianowicie iż ich ciężką robocizną obciążasz, gdyż im z półłanka dni 8 a z łanu 16 każesz i przymuszasz". Oczywiście w wypadkach tak wygórowanej pańszczyzny odrabiano ją w ten sposób, że z jednego gospodarstwa do pracy na pańskie wychodziły jednocześnie dwie lub trzy osoby. W przeciwnym razie nie starczyło by dni w tygodniu na zadośćuczynienie wzrastającym apetytom dzierżawców wsi na chłopskie ręce do pracy. Praca pańszczyźniana chłopów trwała od wschodu do zachodu słońca, jedynie z krótką przerwą na obiad. Należy też wspomnieć, że pańszczyzna była odrabiana przez chłopów zarówno ich narzędziami rolniczymi jak i sprzętem. Oprócz tego, min. w Jedlance chłopi byli zmuszani do wykonywania innych prac na rzecz folwarku. Jedną z nich była stróża, polegająca na pilnowaniu przez chłopów w nocy zabudowań gospodarczych folwarku, bądź zboża dworskiego. Najczęściej wyznaczano stróżę nocną, wykonywaną po kolei przez wszystkich mieszkańców wsi. W Jedlance oprócz tego dzierżawca wyznaczał stróżę dzienną, w czasie której musieli pracować na gospodarstwie folwarcznym W czasie stróży chłop musiał wymłucić 60 snopków zboża dziennie. Z kolei zobowiązani byli również chłopi do odbywania szarwarków przy naprawie grobel, dróg, mostów i młynów. Inną bardzo ciężką powinnością był obowiązek dostarczania przez poddanych podwód, przeznaczonych głównie do wywozu zboża folwarcznego na targi do pobliskich miast lub do miejsc spływu rzecznego. W myśl zarządzeń komisji lustrującej dobra, chłopi zobowiązani byli do odprawiania podwód do miejscowości odległych najdalej 10 mil od miejsca zamieszkania. Oprócz wyżej wymienionych należności, zobowiązani byli chłopi do innych prac na rzecz dworu: przędzenia lnu, tarcia i młócenia konopi, zbierania grzybów lub wyrąbywania wyznaczonej ilości drzewa i wywożenia go na sprzedaż do Lublina. Jedlanka jako wieś królewska była i tak w lepszej sytuacji niż wsie będące we władaniu szlachty czy duchownych. W dobrach królewskich, istniała bowiem możliwość wnoszenia skarg chłopskich do króla w przypadku doznania przez nich krzywd ze strony starostów lub dzierżawców. Inna sprawa, że sędziowie sami wywodzący się ze szlachty, nie zawsze patrzyli przychylnie na chłopskie racje, a same procesy trwały latami i były bardzo kosztowne. Również jedleńscy chłopi musieli przed sądami swoich racji. Wzmiankę o tym spotykamy w roku 1629. Powodem tego były prawdopodobnie zwiększanie przez dzierżawcę pańszczyzny i innych powinności chłopskich. Zmuszeni do ostateczności chłopi, korzystając z nieobecności dzierżawcy "gdy im urzędnik Stanisław Bystrowski robotę rozkazywał, porwali się na niego, zranili i zakrwawili". To aktywne wystąpienie chłopów nie przyczyniło się do zmiany postępowania dzierżawców. Dlatego w roku 1645 Skarżyli się chłopi na: zwiększenie pańszczyzny o dwa dni, zmuszanie do stróży, plewienia warzyw dworskich oraz dodatkowych prac przy żniwach i sianokosach. Oczywiście te dodatkowe prace oraz obowiązek oprzędzenia lnu pańskiego nie były wliczane do obowiązkowego wymiaru pańszczyzny. Dodatkowym powodem wzburzenia był fakt, że dzierżawca Jan Brama zmuszał swoich poddanych do dawania podwód aż np. do Dubnej na Wołyniu, czy wożenia dworskiego drzewa do Lublina. W drodze tracili 3 i więcej dni, a odliczano im z pańszczyzny dwa. Jeśli do tego dołożymy ciągłe kary fizyczne których nie szczędził dzierżawca i jego służba, nikogo nie zdziwi fakt, że sprawa znalazła się w sądzie. Wyrok tylko częściowo był korzystny. Skrócono pańszczyznę i nakazano wliczać w nią prace dodatkowe, nakazano też ograniczenie korzystania z chłopskich podwód i zaliczenie faktycznego czasu wyjazdu.

Początek drugiej połowy XVII w. to dla Polski i Starostwa Parczewskiego nie był szczęśliwy. To okres powstania Chmielnickiego, a później wojen polsko-szwedzkich zwanych "potopem". Nasze tereny nie były widownią walk, ale boleśnie odczuły ich skutki. Po pierwszych klęskach, szlachta na sejmiku lubelskim (1648 r.) zdecydowała wystawić "sześcset ludzi wojennych", stacjonujących w dobrach królewskich. Także później wojska polskie i litewskie stacjonując na naszych terenach i przez nie przechodząc spowodowały takie spustoszenia, że spowodowało to protesty, a nawet pewne formy samoobrony. Najbardziej gwałtowne formy w naszym Starostwie przybrały wystąpienia chłopskie w Jedlance w 1654 r. U podnóża tych wystąpień leżało zubożenie chłopów jedlanieckich w wyniku zniszczeń wojennych oraz wzrost powinności pańszczyźnianych zwłaszcza w latach 1653-54. Ucisk poddanych jedlanieckich wzmógł się w okresie dzierżawienia wsi przez Jarosza Lipskiego. Wprowadzenie przez niego nowych i powiększanie już istniejących powinności spowodowało, że chłopi zaczęli szukać sprawiedliwości gdzie indziej, skarżąc na niego do lubelskiego urzędu grodzkiego. Skargę wnieśli przedstawiciele gromady jedlinieckiej: Bartosz Drab i Marcin Bierkow. Najbardziej skarżą się na wzrost pańszczyzny - do wysokości 16 dni w tygodniu, wprowadzenie nie stosowanej do tej pory pańszczyzny wytycznej w ilości niemożliwej do wykonania w jednym dniu. Zwiększanie przez Lipskiego robocizn chłopskich związane było z rozbudową folwarku. Odbywało się to kosztem ludności wsi, przez przyłączanie do folwarku wyrobionych przez chłopów z nieużytków kawałków gruntów, oraz przez przyłączanie gospodarstw po zbiegłych chłopach. Wzrost obciążeń pracą na rzecz folwarku powodował, że chłopi nie mieli czasu na obrabianie swych gospodarstw. Bardzo często zdarzało się, że jeszcze jesienią można było spotkać na polach nie skoszone chłopskie zboże. Doprowadzeni do ostateczności chłopi porzucali swój dobytek i uciekali ze wsi. Jednakże dziedzic mając we wsi mimo to za dużo chłopów nie martwił się zjawiskiem zbiegostwa. Przyłączał za to grunty po zbiegach do folwarku, zmuszając jednocześnie chłopów którzy zostali do płacenia za zbiegów podatków pańszczyźnianych. Poddani jedlanieccy, szukając sprawiedliwości nie ominęli również sądu referendarskiego. Wynikiem zaniesionej skargi był wydany w dniu 10 VI 1654 roku, przez króla Jana Kazimierza do Jarosza Lipskiego wzywający go do stawienia się przed sądem. List w ostrych słowach potępił jego stosunek do chłopów i przestrzegał, by nie odważył się karać poddanych za to, że złożyli skargę. Lipski niewiele sobie robiąc ze słów króla, sam na własną rękę zaczął dławienie "buntu" chłopów przy pomocy swej służby. Rozpoczęły się masowe egzekucje i katowanie rozgniewanego "zuchwalstwem chłopów" dziedzica. Na pierwszy ogień poszli oczywiście ci, którzy skargę złożyli. "Pan Lipski rozgniewawszy się na tych poddanych, którzy z gromady byli wysłani z pokorna supliką do Najjaśniejszego Majestatu JKMości w niebytności ich kazał żyta, jęczmiony, owsy i inne zboża ich w polach posiane nie pożęte, końmi i bydłem spaść i w niwecz poobracać". Dostało się też i innym "wdowę Matysową Agacinę przywoławszy ku sobie, bez żadnej przyczyny zaczął dwoma biczami woźniczkiemi chłostać. Drugiemu zaś poddanemu nazwanemu Piasecki, nie mającemu sprzężaju, z inszymi sąsiadami z owsem do Lublina kazał jechać, a gdy poprzedali sąsiedzi jego owies po groszy 70, on kazał sobie płacić po złotych 3. Jedrzeja Opałkę i żonę, a także parobka jego, swemu urzędnikowi kazał kijmi zbić, którzy dotychczas wstać nie mogą. Z wygonów własnych ich dobytek i konie im zagnuje i za swoje przywłaszcza. Nadto urzędnik jego z czeladziami wpadli w dom do niejakiego Grzegorza Draba, u którego nic nie zastawszy, pojechali w pole do ratajów, tam Syrca, parobka temuż Grzegorzowi kijami zbili i konia mu wzięli za złotych 40, którego przez kilka niedziel zażywawszy zmożonego, skaleczonego ze dwora wygnali". Oczywiście takie postępowanie dziedzica spotkało się z natychmiastową reakcją chłopów. Całą gromadą wyruszyli na dwór, po drodze zabierając odbywających w tym czasie stróżę i wspólnie napadli na spichlerz dworski zabierając do swoich domów zboże. W dalszym ciągu cała gromada zaprzestała oddawania danin należnych dworowi, a także odrabiania pańszczyzny. W wyniku tego jeszcze w końcu sierpnia stały na polach dworskich nie pokoszone, sczerniałe od deszczu zboża. Po obopólnych skargach, w dniu 18 sierpnia 1654 roku zjechali do Jedlanki komisarze królewscy. Spotkali się jednak ze zdecydowanym oporem chłopów, którzy najpierw nie chcieli się zebrać, a gdy na siłę zgoniono małą grupkę, za nic nie chcieli słuchać wezwań do zakończenia buntu i posłuszeństwa wobec dzierżawcy. Efekt był taki że "chłopi na dekret i uniwersał nie dbają, buntów nie chcą poprzestać, o czym jawnie przy obecności naszej ozywali i po wsi do kupy zszedłszy się buntowali, głosem wołając, że nie chcemy żadnego czynić posłuszeństwa". Wobec tak zdecydowanej postawy całej gromady komisarze królewscy wyjechali ze wsi, zostawiając załatwienie sprawy w gestii dzierżawcy. Prawdopodobnie Lipski który wiele razy dał dowody tego, że umie sobie radzić z nieposłusznymi podanymi, przy pomocy urzędników i czeladzi zmusił siłą chłopów do posłuszeństwa. Dlatego nie ma wzmianek o sporach we wsi Jedlanka w ciągu lat najbliższych. Lata następne to okres ciągłego ubożenia naszych terenów powodowane uciskiem szlachty i obecnością wojsk zwłaszcza we wsiach królewskich. Nasuwa się pytanie, jakie stanowisko zajęła administracja wobec ogromu zniszczeń i co robiła dla naprawy tej sytuacji. Nie mamy tutaj wielu dowodów. Bardzo obszerna i szczegółowa lustracja województwa lubelskiego z 1660 roku notuje tylko jeden przypadek zaopatrzenia chłopów przez dwór w inwentarz pociągowy. Miało to miejsce właśnie w Jedlance, której mieszkańcy w zamian za otrzymane od dworu załogi musieli odrabiać dwukrotnie wyższą pańszczyznę. Przyczyną było najprawdopodobniej to, że dzierżawcy dóbr królewskich w większym stopniu dbali o wyciągnięcie z tych wsi jak największych korzyści, a nie myśleli o inwestowaniu w nie. Należy zauważyć, że w okresie powojennym wcale nie zmniejszono obciążeń chłopskich. Jedynie w rzadkich przypadkach, jak to miało miejsce min. w Jedlance odrabiający na folwarku pańszczyznę zagrodnicy i komornicy otrzymywali w ciągu pracy od dworu jedzenie. Świadczy to o wielkiej nędzy tej najuboższej kategorii ludności wiejskiej, skoro dwór zdecydował się na ich dokarmianie. Według spisów z lat 1661 ludność Jedlanki zmniejszyła się o 65 %. Niektóre okoliczne wsie np. Buradów były całkowicie wyludnione. Wg. rejestru pogłównego z roku 1673 i 74 w Jedlance wymieniono 3 szlachciców, 3 czeladzi, 78 poddanych. W Rudce - 3 szlachciców, 4 czeladzi, 17 poddanych. Młyn Prokop - 2 poddanych, młyn Kozera - 5 iu a młyn Gościniec też 5. Wymieniany jest też młyn Pijaka ale brak jest dokładnych danych o jego lokalizacji. Leżał prawdopodobnie nad rzeką Jedlanką (Piwonią południową) lub rzeką Tyśmienicą. Zgodnie z ówczesnymi zwyczajami mógł być przy spisie dopisywany do sąsiedniej, większej miejscowości. Młyn Pijaka pojawia się tylko w rejestrze z 1674 roku, liczy 3 osoby i nie pojawia się później w żadnym innym spisie.

Początek wieku XVIII przynosi nowe nieszczęścia, które zagrażają nie tylko gospodarstwom, ale także osobistemu bezpieczeństwu mieszkańców. W latach 1707-13 grasowała na naszych terenach zaraza, która prawdopodobnie przywędrowała z południowego wschodu. Lata 1707 i 1708 to lata suszy, a lata 1713-14 powodzi. Efektem były nieurodzaje i głód, który najbardziej dał się we znaki w latach 1713-15. Do tego doszły zniszczenia spowodowane przez różne wojska. O ile powinności wobec dzierżawców miały jakieś granice, o tyle żołnierze przeciągający od wsi do wsi z panującej dynastii Sasów nie mieli już żadnych skrupułów. Najczęściej rekwirowano inwentarz żywy i martwy, zboże, pieniądze, nierzadko w ich poszukiwaniu rujnowano budynki gospodarskie. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Już w 1725 roku mieszkańcy Jedlanki, Dębowej Kłody i Uhnina złożyli do sądu referendarskiego skargę na ówczesną starościnę Annę Daniłowską, oraz na dzierżawców Mikołaja Naprzeckiego i Piotra Hołta. Efektem skargi było uzyskanie od króla Jana Kazimierza glejtu, "gwarantującego skarżącym chłopom wolność osobistą oraz chroniący przed zdzierstwami i nadużyciami do czasu wyjaśnienia sprawy przed sądem". Sprawy nie zdążono jeszcze rozpatrzyć, a już skarżący tym razem wspólnie jeszcze z poddanymi z Uścimowa, Krasnego, Tyśmienicy złożyli nową skargę o nadużycia ze strony starościny i dzierżawców. Na rozprawie w dniu 9 marca 1726 roku interesy wsi Jedlanki reprezentował Mikołaj Kapitanik. Zarzucał on że "iż tak urodzona starościna, jako i dzierżawcy nasi, pracowitych powodów do niezwyczajnych robót pełnienia, czynszów i danin nad powinność oddawana, stróży nocnej i dziennej nie tylko w domu ale i w Lublinie odbywania, lnów i konopi chędożenia, tudzież nad słuszność przędzenia, ze zbożem do młyna jeżdżenia, drew w pewne czasy wożenia za dzień tego nie rachując, także w święta do lasów na jagody, rydze i inne potrzeby przymuszają, piwa robienia według prawa poddanych na święta uroczyste wolnego nie pozwalają, grunta pewne, łąki i ogrody gromadzkie na dwór odebrawszy pożytki z nich zbierają. Dzierżawca złotych 221 przez gromadę Jedleńską na wypłacenie hiberny złożone, na swoją potrzebę obrócił, którą sumę taż gromada za zesłaniem exekucyi drugi raz zapłacić musiała". Dzierżawcy, przestraszeni ilością zarzutów sami złożyli skargę na chłopów, zarzucając im niewykonywanie powinności. Komisarze w dniu 14 czerwca 1726 roku powiadomili listownie o zamiarze przyjazdu w dniu 5 lipca tegoż roku do Starostwa by na miejscu rozstrzygnąć problem. Brak jest jednak jakichkolwiek dokumentów stwierdzających jak dalej potoczyła się ta sprawa. Za to w roku 1782 napotykamy na spór pomiędzy poddanymi wsi Jedlanka a plebanem ostrowskim, księdzem Janem Szumą. Oskarżył on chłopów o nieoddawanie przez nich należnej dziesięciny snopowej. Odbyły się dwie rozprawy, 20 VI 1782 i 12 V 1783 roku. Na obu nie zapadł jednoznaczny wyrok. Zapewne jednak chłopi zostali zobowiązani do oddawania księdzu należnej mu dziesięciny.